مارکت کپ چیست؟ راهنمای کامل ارزش بازار ارزهای دیجیتال و کاربرد آن

مارکت کپ یا ارزش بازار یکی از شاخص‌های پایه در تحلیل بازار ارزهای دیجیتال است. این شاخص با ضرب تعداد واحدهای در گردش یک دارایی در قیمت هر واحد آن محاسبه می‌شود و برای سنجش اندازه نسبی پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از کاربران هنگام مقایسه رمزارزها تنها به قیمت آن‌ها توجه می‌کنند، در حالی که مارکت کپ معیار دقیق‌تری برای درک بزرگی، مقایسه پروژه‌ها و ارزیابی پتانسیل بازار محسوب می‌شود.

در این مقاله به صورت مرحله‌به‌مرحله توضیح داده می‌شود که مارکت کپ چیست، چه تفاوتی با قیمت دارد، چگونه محاسبه می‌شود، چه کاربردهایی دارد، چه عواملی بر آن تأثیر می‌گذارند، چه محدودیت‌هایی دارد و چگونه می‌توان از آن در استراتژی سرمایه‌گذاری استفاده کرد. همچنین مفاهیم تکمیلی مانند ارزش بازار رقیق‌شده، حجم معاملات روزانه، شاخص‌های تریدینگ‌ویو و دسته‌بندی انواع مارکت کپ نیز بررسی خواهد شد.

ارزش بازار یا مارکت کپ (Market Cap) چیست؟

مارکت کپ یا ارزش بازار (Market Capitalization) به مجموع ارزش دلاری تمام واحدهای در گردش یک دارایی دیجیتال اطلاق می‌شود. این شاخص یکی از معیارهای اصلی برای سنجش اندازه و جایگاه یک پروژه در بازار است. در بازار ارزهای دیجیتال، مارکت کپ نشان‌دهنده میزان سرمایه‌گذاری کلی انجام‌شده در یک کارنسی خاص است و از آن برای رتبه‌بندی پروژه‌ها در پلتفرم‌هایی مانند CoinMarketCap و CoinGecko استفاده می‌شود.

در بازارهای مالی سنتی نیز مارکت کپ برای ارزیابی ارزش کل سهام یک شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما در بازار کریپتو، به‌جای سهام، تعداد کوین‌ها یا توکن‌های در گردش ملاک قرار می‌گیرد.

تفاوت مارکت کپ با قیمت

قیمت یک کوین نشان‌دهنده ارزش یک واحد از آن دارایی است، در حالی که مارکت کپ نمایانگر ارزش کل بازار آن دارایی است. به همین دلیل، ممکن است یک رمزارز قیمت بسیار پایینی داشته باشد ولی به‌دلیل تعداد زیاد واحدهای در گردش، مارکت کپ بالایی داشته باشد. بنابراین برای مقایسه واقعی بین پروژه‌ها، بررسی مارکت کپ ضروری است، نه صرفاً قیمت.

فرمول محاسبه مارکت کپ

فرمول محاسبه مارکت کپ به صورت زیر است:

مارکت کپ = تعداد توکن‌های در گردش × قیمت فعلی هر توکن

برای مثال، اگر تعداد بیت کوین‌های در گردش ۱۹.۵ میلیون واحد باشد و قیمت فعلی آن ۳۰٬۰۰۰ دلار باشد، مارکت کپ بیت کوین برابر خواهد بود با:

19,500,000 × 30,000 = 585,000,000,000 دلار

در این مثال، ارزش بازار بیت کوین برابر با ۵۸۵ میلیارد دلار است. این عدد در رتبه‌بندی بازار رمزارزها بسیار مهم است و مشخص می‌کند که بیت کوین بزرگ‌ترین پروژه از نظر حجم سرمایه در گردش محسوب می‌شود.

چرا مارکت کپ اهمیت دارد؟

در بازار ارزهای دیجیتال (برای آشنایی مقدماتی حتماً مقاله ارز دیجیتال چیست را ببینید)، بسیاری از سرمایه‌گذاران مبتدی در ابتدا تنها به قیمت یک رمزارز توجه می‌کنند و بر این اساس تصمیم به خرید می‌گیرند. اما این روش می‌تواند گمراه‌کننده باشد، چرا که قیمت به تنهایی معیار مناسبی برای سنجش ارزش یک پروژه نیست. در این میان، شاخصی مانند مارکت کپ (Market Capitalization) یا ارزش بازار، دید واقعی‌تری از جایگاه و ابعاد یک رمزارز ارائه می‌دهد. مارکت کپ به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در تحلیل بنیادی، کاربردهای متعددی دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم.

مقایسه مارکت کپ با قیمت برای ارزیابی ارزش پروژه‌ها

قیمت یک واحد ارز دیجیتال نشان‌دهنده ارزش نسبی آن در معاملات بازار است، اما نمی‌تواند ابعاد واقعی پروژه را به‌طور دقیق نمایش دهد. ممکن است رمزارزی با قیمت پایین‌تر دارای ارزش بازار بسیار بزرگ‌تری نسبت به ارزی با قیمت بالا باشد. این تفاوت ناشی از تعداد توکن‌های در گردش است. برای مثال، اگر دو پروژه به‌ترتیب دارای قیمت‌های ۰.۵ و ۵۰ دلار باشند، اما ارزش بازار پروژه اول بیشتر باشد، آن پروژه از نظر جذب سرمایه و وسعت بازار در جایگاه بالاتری قرار دارد. بنابراین مقایسه مارکت کپ ابزار دقیق‌تری برای ارزیابی ارزش ذاتی پروژه‌ها نسبت به قیمت خالص هر توکن است.

نقش مارکت کپ در تعیین جایگاه یک رمزارز در بازار

یکی از اصلی‌ترین کاربردهای مارکت کپ، رتبه‌بندی رمزارزها در بازار است. سایت‌هایی مانند CoinMarketCap و CoinGecko ارزهای دیجیتال را بر اساس ارزش بازار دسته‌بندی می‌کنند. این رتبه‌بندی به کاربران کمک می‌کند تا به‌راحتی تشخیص دهند کدام پروژه‌ها از نظر جذب سرمایه، شناخته‌شدگی و اعتبار، در جایگاه بالاتری قرار دارند. رمزارزهایی با مارکت کپ بالا معمولاً سابقه بیشتری دارند، نقدشوندگی بالاتری ارائه می‌دهند و مورد توجه سرمایه‌گذاران نهادی قرار گرفته‌اند. از این منظر، مارکت کپ معیار مهمی در تحلیل کلی بازار و جایگاه هر پروژه محسوب می‌شود.

ارتباط مارکت کپ با ریسک سرمایه‌گذاری

مارکت کپ ارتباط مستقیمی با سطح ریسک سرمایه‌گذاری دارد. ارزهای دیجیتال با مارکت کپ بالا، به دلیل حجم بالای سرمایه در گردش و تقاضای پایدار، از ثبات نسبی بیشتری برخوردارند و کمتر دستخوش نوسانات شدید قیمت می‌شوند. در مقابل، رمزارزهای با ارزش بازار پایین‌تر (مانند Small Cap یا Micro Cap) معمولاً نوسانات شدیدتری دارند و بیشتر در معرض دست‌کاری قیمتی توسط نهنگ‌ها یا گروه‌های سفته‌باز قرار می‌گیرند. این دسته از پروژه‌ها اگرچه پتانسیل سودآوری بیشتری دارند، اما میزان ریسک آنها نیز بالاتر است. به همین دلیل سرمایه‌گذاران محافظه‌کار معمولاً بخش عمده‌ای از سبد خود را به ارزهایی با مارکت کپ بالا اختصاص می‌دهند، در حالی که افراد ریسک‌پذیر بخشی از پرتفوی را به پروژه‌های کوچک‌تر و نوظهور اختصاص می‌دهند. برای یادگیری شیوهٔ صحیح تخصیص سرمایه، حتماً مقاله آموزش مدیریت سرمایه را مطالعه کنید.

انواع مارکت کپ بر اساس اندازه بازار

ارزهای دیجیتال، همانند سهام در بازار بورس، بر اساس اندازه ارزش بازار یا مارکت کپ به چند دسته طبقه‌بندی می‌شوند. این دسته‌بندی نه تنها دید بهتری از میزان سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مختلف ارائه می‌دهد، بلکه به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا متناسب با سطح ریسک‌پذیری خود، ترکیب مناسبی از دارایی‌ها را در سبد سرمایه‌گذاری‌شان قرار دهند.

مگا کپ (Mega Cap)

ارزهایی که ارزش بازار آن‌ها بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار است، در دسته‌ی مگا کپ قرار می‌گیرند. این دارایی‌ها عموماً بیشترین میزان سرمایه‌گذاری، نقدشوندگی بالا و پذیرش گسترده را در بازار دارند. بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH) در حال حاضر تنها اعضای این دسته هستند. رمزارزهای مگا کپ معمولاً ثبات بیشتری دارند و برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کار گزینه‌ی مناسبی محسوب می‌شوند.

لارج کپ (Large Cap)

رمزارزهایی با ارزش بازار بین ۱۰ تا ۲۰۰ میلیارد دلار در دسته‌ی لارج کپ قرار می‌گیرند. این پروژه‌ها به اندازه‌ی مگا کپ‌ها شناخته‌شده نیستند، اما همچنان جزو دارایی‌های نسبتاً با ثبات محسوب می‌شوند. پروژه‌هایی مانند BNB، ریپل (XRP)، کاردانو (ADA)، دوج‌کوین (DOGE) و استیبل‌کوین‌هایی مانند USDT و USDC در این رده جای می‌گیرند. این گروه معمولاً تعادل مناسبی بین ریسک و بازده ارائه می‌دهد.

مدیوم کپ (Medium Cap)

ارزهای با مارکت کپ بین ۲ تا ۱۰ میلیارد دلار در این دسته قرار دارند. این پروژه‌ها معمولاً در مرحله‌ی تثبیت در بازار هستند و نوسانات بیشتری نسبت به دسته‌های قبلی تجربه می‌کنند. رمزارزهایی مانند سولانا (SOL)، ترون (TRX)، لایت‌کوین (LTC) و شیبا (SHIB) از جمله اعضای این گروه هستند. مدیوم کپ‌ها به دلیل نوسان بالا، برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر جذاب‌ترند.

اسمال کپ (Small Cap)

رمزارزهایی با ارزش بازار بین ۳۰۰ میلیون تا ۲ میلیارد دلار در دسته‌ی اسمال کپ قرار می‌گیرند. این پروژه‌ها معمولاً نوظهورتر هستند و در مراحل اولیه توسعه یا رشد قرار دارند. هدرا (HBAR)، فایل‌کوین (FIL) و اینترنت کامپیوتر (ICP) از جمله ارزهای دیجیتال در این رده هستند. نوسانات زیاد و امکان دست‌کاری قیمتی از ویژگی‌های این دسته است، اما در صورت رشد می‌توانند بازدهی قابل‌توجهی ایجاد کنند.

میکرو کپ (Micro Cap)

این دسته شامل رمزارزهایی با ارزش بازار بین ۵۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار است. این دارایی‌ها معمولاً نقدشوندگی پایین‌تری دارند و به‌راحتی تحت تأثیر نهنگ‌ها یا گروه‌های سفته‌باز قرار می‌گیرند. پروژه‌هایی مانند انجین کوین (ENJ)، لوپرینگ (LRC) و اتریوم نیم‌سرویس (ENS) از نمونه‌های میکرو کپ محسوب می‌شوند. با وجود ریسک بالا، برخی سرمایه‌گذاران در این دسته به دنبال فرصت‌های رشد سریع هستند.

نانو کپ (Nano Cap)

دارایی‌هایی با ارزش بازار کمتر از ۵۰ میلیون دلار در دسته نانو کپ قرار می‌گیرند. این پروژه‌ها معمولاً کمتر شناخته‌شده‌اند، تیم توسعه‌دهنده محدودتری دارند و احتمال شکست آن‌ها در بازار بیشتر است. برخی از پروژه‌های نانو کپ در مراحل ابتدایی توسعه یا در حوزه‌هایی بسیار تخصصی فعالیت می‌کنند. نمونه‌هایی مانند Locus Chain در این دسته جای دارند. ورود به این دسته از رمزارزها نیازمند تحقیق عمیق و پذیرش سطح بالای ریسک است.

شاخص‌های مکمل مارکت کپ در تحلیل بازار

در ارزیابی و تحلیل دقیق پروژه‌های رمزارزی، تنها تکیه بر شاخص مارکت کپ کافی نیست. برای درک بهتر از پویایی بازار و تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تر، استفاده از شاخص‌های مکمل همچون حجم معاملات روزانه و ارزش بازار رقیق‌شده ضروری است. این شاخص‌ها کمک می‌کنند تا تصویری کامل‌تر از میزان نقدینگی، فعالیت سرمایه‌گذاران، و پتانسیل رشد یا ریسک پروژه به‌دست آوریم.

حجم معاملات روزانه چیست؟

حجم معاملات روزانه (24h Volume) به مجموع ارزش معاملات یک رمزارز در یک بازه ۲۴ ساعته گفته می‌شود. این مقدار از حاصل‌ضرب تعداد توکن‌های خریدوفروش‌شده در طول شبانه‌روز در قیمت لحظه‌ای آن به‌دست می‌آید. شاخص Volume یکی از پرکاربردترین معیارها در تحلیل بازار است که معامله‌گران از آن برای شناسایی نقاط حساس بازار استفاده می‌کنند.

افزایش ناگهانی حجم معاملات می‌تواند نشان‌دهنده وقوع یک رویداد مهم، مانند اعلام همکاری جدید، فهرست شدن در صرافی، یا ورود سرمایه‌گذاران بزرگ باشد. همچنین در نقاط مقاومت یا حمایت تکنیکال، معمولاً شاهد افزایش حجم معاملات هستیم که تأییدی بر شروع یک روند جدید تلقی می‌شود.

نسبت Volume به Market Cap (Volume/Market Cap)

این نسبت میزان نقدشوندگی یک دارایی را نشان می‌دهد و مشخص می‌کند که چه بخشی از ارزش بازار در یک روز معامله شده است. برای مثال، اگر مارکت کپ یک رمزارز ۱ میلیارد دلار و حجم معاملات روزانه آن ۵۰۰ میلیون دلار باشد، این نسبت برابر ۰.۵ یا ۵۰٪ خواهد بود. هرچه این نسبت بیشتر باشد، نقدشوندگی آن رمزارز بیشتر است و معاملات با لغزش قیمت (Slippage) کمتری انجام می‌شود. در مقابل، نسبت پایین ممکن است نشان‌دهنده‌ی عدم علاقه بازار به آن دارایی یا کم‌عمق بودن بازار باشد.

ارزش بازار رقیق شده چیست؟

ارزش بازار رقیق شده (Fully Diluted Market Cap) معیاری برای سنجش ارزش بالقوه یک پروژه در صورت عرضه کامل همه توکن‌ها یا کوین‌های آن است. این شاخص، برخلاف مارکت کپ معمولی که فقط توکن‌های در گردش را در نظر می‌گیرد، حداکثر عرضه (Maximum Supply) پروژه را مبنای محاسبه قرار می‌دهد.

فرمول ارزش بازار رقیق‌شده

ارزش بازار رقیق‌شده = حداکثر عرضه × قیمت فعلی توکن

برای مثال، اگر یک پروژه حداکثر عرضه ۱۰۰ میلیون توکن داشته باشد و قیمت هر توکن در حال حاضر ۲ دلار باشد، ارزش بازار رقیق‌شده آن برابر با ۲۰۰ میلیون دلار خواهد بود؛ حتی اگر در حال حاضر تنها ۳۰ میلیون توکن در گردش باشد.

کاربرد در سرمایه‌گذاری بلندمدت

این شاخص به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران بلندمدت اهمیت زیادی دارد. پروژه‌هایی که اختلاف زیادی بین مارکت کپ فعلی و مارکت کپ رقیق‌شده دارند، معمولاً در آینده با افزایش عرضه توکن مواجه خواهند شد. این افزایش عرضه می‌تواند فشار فروش ایجاد کند و بر قیمت تأثیر منفی بگذارد. بنابراین بررسی این فاصله به پیش‌بینی رفتار قیمتی پروژه در آینده کمک می‌کند.

برای نمونه، پروژه‌هایی که هنوز بخش زیادی از توکن‌های آن‌ها قفل شده، در خزانه تیم یا سرمایه‌گذاران اولیه نگهداری می‌شود، ممکن است در آینده با آزادسازی این توکن‌ها دچار افت قیمت شوند. در این حالت، سرمایه‌گذاران آگاه قبل از ورود به چنین پروژه‌هایی، فاصله بین مارکت کپ فعلی و رقیق‌شده را بررسی می‌کنند.

تفاوت ارزش بازار رقیق‌شده با مارکت کپ معمولی

مارکت کپ تنها توکن‌هایی را در محاسبه لحاظ می‌کند که هم‌اکنون در گردش هستند. در حالی‌که مارکت کپ رقیق‌شده فرض می‌کند تمام توکن‌های قابل‌عرضه، هم‌اکنون وارد بازار شده‌اند. به همین دلیل، این معیار برای ارزیابی پتانسیل تورم توکنی پروژه و تأثیر احتمالی آن بر قیمت توکن‌ها، ضروری است.

عوامل تأثیرگذار بر مارکت کپ رمزارزها

درک درست از متغیرهایی که بر ارزش بازار یا همان مارکت کپ یک ارز دیجیتال تأثیر می‌گذارند، به تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا ارزیابی دقیق‌تری از وضعیت پروژه‌ها داشته باشند. مارکت کپ حاصل‌ضرب قیمت در تعداد کوین‌های در گردش است و بنابراین دو عامل اصلی در این فرمول مستقیماً روی آن اثر می‌گذارند: قیمت و عرضه در گردش. در این بخش به بررسی عوامل موثر بر این دو مؤلفه و سایر متغیرهای وابسته می‌پردازیم.

تعداد کوین‌های در گردش

تعداد کوین‌های در گردش (Circulating Supply) یکی از پایه‌های محاسبه مارکت کپ است. هرچه تعداد کوین‌های موجود در بازار بیشتر باشد، در صورت ثابت بودن قیمت، مارکت کپ بالاتر خواهد بود. این عدد تحت تأثیر طراحی اقتصادی پروژه یا همان توکنومیک قرار دارد.

توکنومیک مشخص می‌کند که توکن‌ها چگونه و چه زمانی توزیع می‌شوند. برخی پروژه‌ها توکن‌ها را به‌صورت تدریجی منتشر می‌کنند، برخی دیگر بخشی از عرضه را برای تیم توسعه‌دهنده یا صندوق‌های ذخیره قفل می‌کنند. این سیاست‌ها می‌تواند در دوره‌های مختلف، بر تعداد توکن‌های در گردش و در نتیجه بر مارکت کپ تأثیر بگذارد.

یکی دیگر از عواملی که روی عرضه تأثیرگذار است، فرایند «توکن‌سوزی» است. در این فرایند، بخشی از توکن‌ها به‌صورت دائمی از گردش خارج می‌شوند. هدف اصلی از توکن‌سوزی، کاهش عرضه و افزایش ارزش نسبی باقی‌مانده توکن‌هاست. با کاهش عرضه در گردش، حتی اگر قیمت تغییر نکند، مارکت کپ ممکن است کاهش یابد.

نوسانات قیمت و تأثیرات بیرونی

قیمت، متغیر دوم در فرمول مارکت کپ است و تحت تأثیر متغیرهای متعددی قرار دارد. مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده قیمت در بازار آزاد، عرضه و تقاضا است. زمانی که تقاضا برای خرید یک رمزارز افزایش یابد (مثلاً به‌دلیل اخبار مثبت یا ارتقاءهای فنی)، احتمال رشد قیمت و در نتیجه افزایش مارکت کپ وجود دارد. برعکس، با کاهش علاقه بازار، قیمت کاهش یافته و مارکت کپ نیز افت می‌کند.

از دیگر عوامل تأثیرگذار بر قیمت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اخبار سیاسی و اقتصادی، به‌ویژه اخبار مرتبط با مقررات مالی یا تصمیمات بانک‌های مرکزی
• فعالیت نهنگ‌ها و سرمایه‌گذاران بزرگ
• لیست‌شدن یا حذف شدن در صرافی‌های مهم
• پیشرفت‌های فنی یا هک و آسیب‌پذیری‌های امنیتی پروژه

همه این عوامل می‌توانند به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم باعث تغییر در قیمت شوند و به دنبال آن مارکت کپ نیز تغییر کند.

کوین‌های مرده و اثر آن‌ها در دقت مارکت کپ

یکی از ضعف‌های مهم در مدل محاسبه مارکت کپ این است که همه کوین‌های در گردش را برابر فرض می‌کند، در حالی‌که در عمل بسیاری از کوین‌ها ممکن است از دسترس خارج شده باشند. به این دسته از کوین‌ها، اصطلاحاً «کوین‌های مرده» (Dead Coins) گفته می‌شود. این کوین‌ها می‌توانند به دلایل مختلفی قابل‌استفاده نباشند، از جمله:

• گم‌شدن یا فراموشی کلید خصوصی توسط مالک
• انتقال اشتباهی به آدرس‌های نامعتبر یا بدون امکان بازیابی
• نگهداری در کیف‌پول‌هایی که دیگر در دسترس نیستند

با وجود اینکه این توکن‌ها در محاسبات مارکت کپ لحاظ می‌شوند، اما از نظر کاربرد واقعی، در چرخه بازار فعال نیستند. این موضوع باعث می‌شود مارکت کپ از ارزش واقعی فاصله بگیرد و ارزیابی‌های دقیق‌تر نیازمند در نظر گرفتن میزان تقریبی کوین‌های مرده باشد؛ هرچند تخمین دقیق آن‌ها امکان‌پذیر نیست.

محدودیت‌ها و ضعف‌های مارکت کپ

مارکت کپ، اگرچه یکی از پرکاربردترین شاخص‌ها در ارزیابی پروژه‌های رمزارزی است، اما نمی‌توان آن را شاخصی کامل و بی‌نقص دانست. این معیار بر پایه دو عامل ساده، یعنی تعداد کوین‌های در گردش و قیمت فعلی آن‌ها بنا شده و به همین دلیل ممکن است در تحلیل دقیق‌تر دچار خطاهایی ساختاری باشد. در این بخش به برخی از محدودیت‌ها و ایرادهای این شاخص می‌پردازیم.

تفاوت ارزش واقعی و ارزش بازار

مارکت کپ تنها یک برآورد ریاضی از «ارزش بازار» یک دارایی است و لزوماً منعکس‌کننده «ارزش ذاتی» یا «واقعی» پروژه نیست. ممکن است یک پروژه در عمل محصول مشخصی نداشته باشد یا از نظر فنی ضعف‌هایی جدی داشته باشد، اما تنها به‌واسطه هیجان بازار، قیمت توکن آن رشد کرده و به مارکت کپ بالایی برسد.

در مقابل، پروژه‌هایی نیز وجود دارند که با وجود داشتن تکنولوژی قوی و تیم توسعه فعال، به‌دلیل نداشتن تبلیغات کافی یا کمبود نقدینگی، از نظر ارزش بازار در رتبه پایین‌تری قرار دارند. بنابراین، مارکت کپ بیشتر نشان‌دهنده وضعیت فعلی بازار و رفتار توده‌ای سرمایه‌گذاران است، نه کیفیت فنی یا پتانسیل بلندمدت پروژه.

تأثیر سفته‌بازی و قیمت‌سازی بر مارکت کپ

یکی از انتقادات رایج به مارکت کپ، امکان دست‌کاری آن در پروژه‌های کم‌حجم و کم‌نقدشونده است. اگر تعداد توکن‌های در گردش یک پروژه بالا باشد ولی حجم معاملات آن کم و بازار آن عمیق نباشد، حتی با خریدی کوچک در قیمت بالا، می‌توان قیمت لحظه‌ای را افزایش داد و در نتیجه، ارزش بازار را بزرگ‌نمایی کرد.

این نوع قیمت‌سازی، به‌ویژه در پروژه‌های ناشناخته یا تازه‌وارد، یک ابزار رایج برای فریب کاربران تازه‌کار است. بسیاری از سرمایه‌گذاران ممکن است صرفاً با مشاهده مارکت کپ بالا، تصور کنند که پروژه‌ای قابل اعتماد است، در حالی‌که این عدد می‌تواند حاصل یک سفته‌بازی کوتاه‌مدت یا تزریق مصنوعی سرمایه باشد.

در نظر نگرفتن کوین‌های گم‌شده

در محاسبه مارکت کپ، همه توکن‌های در گردش لحاظ می‌شوند، حتی اگر برخی از آن‌ها عملاً از دسترس خارج شده باشند. کوین‌هایی که در کیف‌پول‌های گم‌شده هستند، یا کلید خصوصی آن‌ها دیگر در دسترس نیست، همچنان به‌عنوان بخشی از عرضه در گردش محاسبه می‌شوند. این در حالی است که این کوین‌ها هیچ نقشی در معاملات واقعی بازار ندارند.

تخمین دقیق تعداد کوین‌های گم‌شده امکان‌پذیر نیست، اما در رمزارزهایی مانند بیت کوین، این تعداد می‌تواند قابل‌توجه باشد. در نتیجه، مارکت کپ ممکن است به‌شکلی غیرواقعی بزرگ‌تر از ارزش واقعی بازار یک پروژه باشد.

مارکت کپ در تریدینگ ویو: شاخص‌های مهم بازار

پلتفرم تریدینگ ویو یکی از ابزارهای پرکاربرد برای تحلیل‌گران بازار رمزارزهاست. در این پلتفرم، شاخص‌های مختلفی بر اساس مارکت کپ ارائه می‌شوند که برای بررسی وضعیت کلی بازار، رفتار سرمایه‌گذاران، و تحلیل روندها مورد استفاده قرار می‌گیرند. شناخت این شاخص‌ها به کاربران کمک می‌کند تا دید کلان‌تری نسبت به وضعیت بازار داشته باشند.

شاخص TOTAL

شاخص TOTAL بیانگر مجموع ارزش بازار تمامی ارزهای دیجیتال موجود است. این شاخص نمایی کلی از اندازه بازار کریپتو را ارائه می‌دهد و تغییرات آن نشان‌دهنده جریان ورود یا خروج سرمایه به بازار است. رشد شاخص TOTAL معمولاً با افزایش قیمت در اکثر رمزارزها همراه است، در حالی که افت آن می‌تواند نشانه آغاز فاز اصلاحی یا ریزش بازار باشد.

شاخص TOTAL2

شاخص TOTAL2 مشابه TOTAL است، با این تفاوت که بیت کوین از محاسبه آن حذف شده است. این شاخص برای تحلیل وضعیت آلت‌کوین‌ها طراحی شده و کمک می‌کند رفتار بازار بدون تأثیر غالب بیت کوین بررسی شود. زمانی که TOTAL2 رشد می‌کند اما TOTAL ثابت باقی می‌ماند، می‌توان نتیجه گرفت که سرمایه‌گذاران به سمت آلت‌کوین‌ها متمایل شده‌اند.

شاخص TOTAL3

شاخص TOTAL3 نیز شبیه TOTAL2 است، اما در این شاخص علاوه بر حذف بیت کوین، اتریوم نیز از محاسبات کنار گذاشته شده است. هدف این شاخص، نمایش عملکرد آلت‌کوین‌های کوچکتر بازار است. بررسی TOTAL3 در کنار TOTAL2 می‌تواند درک دقیق‌تری از جریان سرمایه به‌سمت پروژه‌های با ارزش بازار متوسط و پایین فراهم کند.

شاخص BTC Dominance (BTC.D)

نرخ تسلط بیت کوین یا BTC Dominance، نسبت مارکت کپ بیت کوین به کل ارزش بازار ارزهای دیجیتال است. این شاخص به‌صورت درصدی نمایش داده می‌شود و بیانگر آن است که چند درصد از سرمایه بازار در بیت کوین قرار دارد. افزایش دامیننس بیت کوین معمولاً به‌معنای خروج سرمایه از آلت‌کوین‌ها و تمرکز بر بیت کوین است. در مقابل، کاهش این شاخص اغلب با رشد آلت‌کوین‌ها (اصطلاحاً آلت سیزن) همراه می‌شود.

کاربرد مارکت کپ در چیدمان سبد سرمایه‌گذاری

مارکت کپ به‌عنوان یکی از شاخص‌های تعیین‌کننده اندازه و بلوغ پروژه‌های رمزارزی، می‌تواند معیار مناسبی برای مدیریت ریسک در تشکیل سبد سرمایه‌گذاری باشد. سرمایه‌گذاران با در نظر گرفتن تنوع در ارزش بازار پروژه‌ها، می‌توانند ترکیبی متعادل از ریسک و بازده برای خود ایجاد کنند.

چرا تنوع در ارزش بازار اهمیت دارد؟

تنوع در مارکت کپ به این معناست که سرمایه‌گذار تنها بر دارایی‌های مگا یا لارج کپ تمرکز نکند و بخشی از پرتفوی خود را به پروژه‌هایی با ارزش بازار متوسط یا کوچک اختصاص دهد. دارایی‌های با مارکت کپ بالا معمولاً ثبات بیشتری دارند اما رشد قیمتی آهسته‌تری را تجربه می‌کنند. در مقابل، پروژه‌های کوچک‌تر پتانسیل سود بالاتری دارند ولی ریسک بیشتری نیز به همراه دارند. تنوع در اندازه بازار باعث می‌شود که سبد سرمایه‌گذار در برابر نوسانات یک‌دست حساس نباشد.

نحوه تخصیص دارایی بر اساس مارکت کپ

انتخاب ترکیب مناسبی از دارایی‌ها بر اساس اندازه مارکت کپ، به استراتژی سرمایه‌گذار و میزان پذیرش ریسک بستگی دارد. دو الگوی کلی در تخصیص منابع بر اساس میزان محافظه‌کاری یا ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار قابل تعریف هستند.

برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کار

افرادی که به‌دنبال ثبات بیشتر در سرمایه‌گذاری هستند، معمولاً بخش عمده‌ای از سبد خود را به ارزهایی با مارکت کپ بالا اختصاص می‌دهند. این دسته شامل بیت کوین، اتریوم، ریپل یا تتر است. به‌طور معمول، بیش از ۷۰ درصد دارایی در این دسته‌ها قرار می‌گیرد و مابقی به پروژه‌های میان‌رده یا کوچک‌تر تعلق می‌گیرد. این رویکرد ریسک را کاهش می‌دهد و نوسانات سبد را در محدوده کنترل‌شده‌ای نگه می‌دارد.

برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر

سرمایه‌گذارانی که به‌دنبال کسب سود بالا هستند، ممکن است بخشی از سبد خود را به پروژه‌هایی با مارکت کپ متوسط یا کوچک اختصاص دهند. در این مدل، شاید تنها ۴۰ تا ۵۰ درصد سبد به پروژه‌های مگا یا لارج کپ اختصاص یابد و باقی به دارایی‌هایی با پتانسیل رشد بالا و البته ریسک بیشتر تعلق گیرد. لازم است این گروه از سرمایه‌گذاران تحلیل‌های دقیق‌تری از پروژه‌ها داشته باشند تا دچار زیان شدید نشوند.

معرفی سایت CoinMarketCap و کارکرد آن در تحلیل‌ها

CoinMarketCap یکی از اصلی‌ترین مراجع جهانی برای دریافت اطلاعات دقیق و جامع درباره رمزارزهاست. این وب‌سایت که در سال ۲۰۱۳ راه‌اندازی شد و بعدها توسط صرافی بایننس خریداری شد، به‌عنوان مرجعی معتبر برای مشاهده داده‌های بازار ارزهای دیجیتال شناخته می‌شود. سرمایه‌گذاران، تحلیل‌گران، رسانه‌ها و نهادهای مالی از این پلتفرم برای بررسی شاخص‌های کلیدی استفاده می‌کنند.

ویژگی‌ها و امکانات اصلی سایت

در صفحه اصلی CoinMarketCap کاربران می‌توانند رمزارزها را بر اساس «ارزش بازار»، «قیمت»، «حجم معاملات ۲۴ ساعته»، «تغییرات روزانه»، و «عرضه در گردش» مشاهده و مقایسه کنند. تمامی رمزارزها به ترتیب مارکت کپ رتبه‌بندی شده‌اند و اطلاعات آن‌ها به‌صورت لحظه‌ای به‌روزرسانی می‌شود.

امکان ساخت واچ‌لیست (Watchlist) از رمزارزهای دلخواه یکی از ویژگی‌های کاربردی سایت است که به کاربران اجازه می‌دهد پروژه‌های موردنظر خود را دنبال کرده و نوسانات آن‌ها را در یک نمایه اختصاصی پیگیری کنند.

همچنین شاخص‌های تحلیلی مانند «Dominance»، «Fear & Greed Index»، و «Global Market Cap» نیز در بخش بالای سایت نمایش داده می‌شوند که برای بررسی وضعیت کلی بازار مفیدند.

صفحات اختصاصی پروژه‌ها، نمودارها و تحلیل‌ها

هر رمزارز در CoinMarketCap دارای یک صفحه اختصاصی است که شامل اطلاعات دقیقی مانند:

• توضیح مختصر درباره پروژه
• لینک وب‌سایت رسمی، شبکه‌های اجتماعی و گیت‌هاب
• نمودارهای قیمتی با امکان انتخاب بازه‌های زمانی مختلف
• حجم معاملات روزانه و مارکت کپ
• بیشترین و کمترین قیمت تاریخی
• لیست صرافی‌هایی که رمزارز در آن‌ها معامله می‌شود
• جزئیات مربوط به توکنومیک، عرضه کل، عرضه در گردش و حداکثر عرضه

علاوه بر این، کاربران می‌توانند پروژه‌ها را با یکدیگر مقایسه کرده یا آن‌ها را در دسته‌بندی‌هایی مانند NFT، DeFi، Gaming، Metaverse و … مشاهده کنند.

۵ ارز دیجیتال با بیشترین مارکت کپ

در زمان نگارش این مقاله، بر اساس داده‌های سایت CoinMarketCap، پنج ارز دیجیتال زیر دارای بیشترین ارزش بازار هستند. این پروژه‌ها به‌دلیل حجم بالای سرمایه در گردش و پذیرش گسترده در بین کاربران، شاخص‌های مهمی برای تحلیل وضعیت کلی بازار محسوب می‌شوند.

بیت کوین (BTC)

بیت کوین نخستین ارز دیجیتال دنیاست؛ اگر می‌خواهید دقیق‌تر بدانید بیت کوین چیست، بد نیست بدانید که این ارز در سال ۲۰۰۹ معرفی شد و تاکنون همواره بالاترین مارکت کپ را در بین تمامی رمزارزها حفظ کرده است. این ارز با عرضه محدود ۲۱ میلیون واحد و شبکه‌ای کاملاً غیرمتمرکز، به‌عنوان ذخیره ارزش دیجیتال شناخته می‌شود. ارزش بازار بیت کوین شاخص کلیدی برای سنجش اندازه کلی بازار ارزهای دیجیتال است و اغلب با بازار طلا مقایسه می‌شود.

اتریوم (ETH)

اتریوم دومین ارز دیجیتال از نظر ارزش بازار است. برخلاف بیت کوین، اتریوم تنها یک ارز نیست، بلکه بستری برای اجرای قراردادهای هوشمند و ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) نیز هست. ارزش بازار بالای این رمزارز نشان‌دهنده نقش کلیدی آن در توسعه اکوسیستم DeFi، NFTها و بسیاری از پروژه‌های نوآورانه دیگر است.

ریپل (XRP)

ریپل با هدف تسهیل پرداخت‌های بین‌بانکی و بین‌المللی طراحی شده است. این پروژه با بهره‌گیری از ساختاری متمرکزتر نسبت به بیت کوین و اتریوم، سرعت تراکنش بالایی دارد و توسط برخی بانک‌ها و مؤسسات مالی پذیرفته شده است. XRP در برهه‌هایی از زمان جایگاه سوم مارکت کپ را در اختیار داشته و هنوز هم جزو پنج رمزارز برتر بازار محسوب می‌شود.

تتر (USDT)

تتر اولین و بزرگ‌ترین استیبل‌کوین بازار کریپتو است که ارزش آن همواره نزدیک به ۱ دلار حفظ می‌شود. نقش اصلی تتر، تسهیل معاملات و تبدیل سریع دارایی‌ها به دلار دیجیتال بدون خروج از بازار ارز دیجیتال است. ارزش بازار بالای تتر، بیانگر میزان بالای نقدینگی و پذیرش آن در صرافی‌های سراسر جهان است. برای آشنایی با تفاوت‌های شبکه‌ای تتر و جلوگیری از اشتباه در واریز و برداشت، حتماً مقاله تفاوت تتر ERC20 و TRC20 را مطالعه کنید.

سولانا (SOL)

سولانا یکی از بلاک‌چین‌های لایه اول با تمرکز بر سرعت بالا و کارمزد پایین است. این پروژه با جذب توسعه‌دهندگان در حوزه DeFi، NFT و بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین، رشد چشمگیری داشته است. SOL در سال‌های اخیر توانسته در بین ۵ ارز دیجیتال برتر از نظر مارکت کپ قرار گیرد و جایگاه خود را در بازار تثبیت کند.

حرف آخر

مارکت کپ یا ارزش بازار، یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای ارزیابی بزرگی و جایگاه یک ارز دیجیتال در بازار است. این معیار با ضرب قیمت هر واحد رمزارز در تعداد توکن‌های در گردش محاسبه می‌شود و برخلاف قیمت، تصویری دقیق‌تر از میزان سرمایه‌گذاری و اعتماد بازار به یک پروژه ارائه می‌دهد. با استفاده از این شاخص می‌توان پروژه‌ها را با یکدیگر مقایسه کرد، ریسک سرمایه‌گذاری را سنجید و ترکیب سبد دارایی را بر اساس میزان نقدشوندگی و ثبات تنظیم نمود. همچنین، شاخص‌هایی مانند ارزش بازار رقیق‌شده، حجم معاملات روزانه، و نسبت Volume/Market Cap به‌عنوان مکمل‌های تحلیلی، بینش‌های دقیق‌تری در خصوص وضعیت هر پروژه در اختیار تحلیل‌گران قرار می‌دهند.

از سوی دیگر، محدودیت‌هایی مانند نادیده گرفتن کوین‌های گم‌شده یا امکان دست‌کاری قیمت در پروژه‌های کم‌حجم نیز باید در نظر گرفته شوند. به همین دلیل، استفاده از مارکت کپ باید همراه با سایر ابزارهای تحلیلی و بررسی‌های بنیادی انجام گیرد. سایت CoinMarketCap به‌عنوان مرجع اصلی ارائه این داده‌ها، اطلاعات کاملی در خصوص رتبه‌بندی رمزارزها، نمودارها، داده‌های بازار و شاخص‌های مکمل فراهم می‌کند. برای سرمایه‌گذاران، درک صحیح از مفهوم مارکت کپ، قدم اول در مسیر تحلیل آگاهانه و تصمیم‌گیری دقیق در بازار رمزارزهاست.